U novom godišnjem izvještaju Freedom Housea, Srbija prvi put nakon 2003. nije svrstana u “djelimično konsolidovane demokratije” već u kategoriju “hibridnih režima” u kojima je vlast zasnovana na autoritarizmu kao posljedici nepotpune demokratske promjene.
Kako se navodi u izvještaju “Zemlje u tranziciji”, kojim je obuhvaćeno 29 država bivšeg SSSR-a i Istočne Evrope, korak unazad iz kategorije “djelimično konsolidovanih demokratija” u kategoriju “hibridnih režima” je, osim Srbije, načinila i Crna Gora, dok su Kosovo i Sjeverna Makedonija jedini u regionu Zapadnog Balkana ostvarili napredak.
Pojam “hibridni režim” odnosi se na države u kojima vlast istovremeno može da provodi političku represiju i raspisuje izbore, u kojima su demokratske institucije krhke i postoje značajni izazovi u odbrani političkih prava i građanskih sloboda, pojašnjava agencija Beta.
Pet godina nazadovanja u Srbiji
Na Balkanu su višegodišnje zarobljavanje države, zloupotrebe vlasti i “čvrste taktike” koje koristi Aleksandar Vučić u Srbiji i Milo Đukanović u Crnoj Gori doveli do toga da su prvi put od 2003. te zemlje ispale iz kategorije demokratija, navodi Freedom House.
Dodaje se da se ta promjena događa u vrijeme kada je proces pristupanja EU-u zapao u neslaganja i više ne služi kao primjer za demokratsku reformu, kada politika velikih sila i transnacionalne diplomatije pretvaraju Balkan u geostratešku šahovsku tablu.
U Srbiji se negativni pokazatelji u demokratskim reformama i metodama vladavine bilježe pet godina zaredom, tvrdi Freedom House.
U dijelu izvještaja koji se odnosi na Srbiju, navodi se da je vladajuća Srpska napredna stranka (SNS) od dolaska na vlast 2012. godine, sistematski ograničavala mogućnosti opozicije da bude uključena u upravljanje državom.
Samo Hrvatska među demokratijama
Na dnevni red skupštinskih sjednica stavljani su gotovo isključivo prijedlozi vladajuće većine, a SNS, “da bi ograničila nadzor nad vlastitim prijedlozima, isključuje opoziciju iz parlamentarnih odbora i prijedloge preplavljuje nepotrebnim amandmanima, koji bivaju uključeni u vrijeme odobreno za parlamentarnu debatu”, navodi se.
Navode se i ocjene posmatrača Vijeća Evrope i OSCE-a da su posljednji parlamentarni izbori 2016. godine pokazali da SNS “zloupotrebljava većinu, zamagljuje razliku između državnih i partijskih aktivnosti, te vrši pritisak na birače, naročito one zaposlene u javnom sektoru”.
Kosovo i Sjeverna Makedonija jedini su iz regiona po ocjeni Freedom Housea ostvarili napredak u odnosu na prošlogodišnji izvještaj, ali su i oni u grupi “hibridnih režima”.
U toj kategoriji su i Albanija i BiH, dok je Hrvatska sada jedina iz regiona u grupi djelimično konsolidovanih demokratija.
Izvještaj “Države u tranziciji” procjenjuje status demokratskog razvoja što se izražava “ocjenom demokratije”.