Danas se navršava 100 godina od masovnog zločina počinjenog nad Bošnjacima Šahovića kod Bijelog Polja 9. i 10. novembra 1924. godine.
Masakr u Šahovićima je bio masakr stanovnika Šahovića i okoline islamske vjeroispovijesti počinjen 9. i 10. novembra 1924. godine.
Povod za masakr je bilo ubistvo Boška Boškovića, načelnika Kolašinskog okruga. Boško Bošković je ubijen iz zasjede od strane nepoznatih počinilaca, po svemu sudeći crnogorskih komita, tj. protivnika prisajedinjenja Crne Gore Srbiji, 7. novembra 1924. dok je putovao od Mojkovca prema Šahovićima. Sumnjajući da je u ovom ubistvu određenu ulogu imalo muslimansko stanovništvo Šahovića, istog dana je izdata naredba da se izvrši razoružanje stanovnika Šahovića i Pavinog Polja. Bošković je sahranjen 9. novembra 1924., a na njegovoj sahrani su održani govori u kojima je za njegovu smrt optuženo stanovništvo Šahovića islamske vjeroispovesti. Ovim slučajem bavio se i čuveni bošnjački intelektualac, biznismen i političar Adil Zulfikarpašić. Zulfikarpašić ističe da je dva dana prije masakra stanovništvu Šahovića i Pavinog Polja vlast oduzela naoružanje.
Zulfikarpašić navodi da je masakr počinilo 2.000 naoružanih muškaraca iz Kolašina i Bijelog Polja koji su koordinisanom akcijom napali Šahoviće i Pavino Polje rasporedivši svoje snage na frontu širine 19 kilometara.
Procjene o broju žrtava se kreću između 350 i 1.000.
Masakr je u svojoj knjizi Besudna zemlja u izdanju na engleskom jeziku (“Land without Justice”) opisao Milovan Đilas čiji je otac Nikola učestvovao u masakru. Đilas u knjizi navodi da je ubijeno preko 350 Muslimana, kao i da su počinjena brojna silovanja, pljačke i paljenja kuća.
Ovaj zločin vlasti tadašnje Kraljevine SHS nastojale su na sve moguće načine da zataškaju, a za njega niko nije odgovarao.
Autentična svjedočenja
Povod je stogodišnjica ovog događaja koji je prethodno istoričar, prof. dr. Šerbo Rastoder iz Crne Gore, potpredsjednik Odbora za obilježavanje stogodišnjice i autor knjige „Šutnjom se zlo veliča“, nazvao u tom djelu – genocidom. Tu je objavio i transkribovana autentična svjedočenja nekoliko počinilaca ubistava.
Prema Rastoderovoj knjizi, svjedočenja su snimljena na magnetofonskoj vrpci u Mojkovcu ljeta 1973. godine, kada je devet učesnika u pokolju, od kojih većina u dubokoj starosti u tom momentu (neki stariji i od 90 godina), ispričalo generalu Danilu Jaukoviću, na njegovu inicijativu, o njihovom neposrednom učešću u dešavanjima 9. i 10. novembra 1924. na području Vraneške doline. Kazali su da im je motiv bila osveta zbog prethodnog ubistva Boška Boškovića a da su ubrzo poslije događaja shvatili da su s mnogo drugih počinilaca, muslimane u Šahovićima i šire u Vraneškoj dolini ubijali na pravdi Boga.
Prema Rastoderovoj knjizi i drugim izvorima, o događaju nije provedena istraga i ostao je ‘zamagljen’, obavijen velom šutnje iako su za kratko vrijeme svirepo ubijene stotine civila, među njima žene i djeca. Precizan broj ubijenih nikad nije ustanovljen. Srodnici ubijenih, koji su uspjeli izmaći zločinu, nisu se vratili da žive tamo već se nastanili na više strana, u okolne i druge krajeve i zemlje, ponijevši sjećanje na bestijalnosti zločina i podnoseći teške prve dane izbjeglištva iz njihovog, inače prirodno lijepog kraja. Potomci žive i danas u novim sredinama, piše Rastoder.
Preimenovano u Tomaševo
Osnovna njegova poruka je da o Šahovićima, preimenovanim kasnije u toponim Tomaševo, napokon treba progovoriti, i to snagom nepobitnih činjenica, nakon toliko godina šutnje. Osnovna teza sadržana je u samom nazivu knjige „Šutnjom se zlo veliča“, rekao je Rastoder agenciji Fena.
On je potpredsjednik Odbora za obilježavanje 100. godišnjice i tim povodom je priredio i pisani materijal „Deset (ne)spornih činjenica vezanih za genocid u Šahovićima“.
I ranije je u objavljenim djelima i na javnim skupovima naglašavao između ostalog da je genocid nad muslimanima Vraneške doline iz 1924. godine počinjen u mirnodopskim uslovima, i to u koliko-toliko pravno uređenoj državi a da za to niko sudski nije odgovarao.