Vlast predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, koji ima kontrolu nad gotovo svim aspektima javnog života, koristi za širenje straha od kriminalne bande kojoj je dozvolio da postane virtuelna ruka države, piše američki New York Times.
U dugačkom, oštrom tekstu “Predsjednik, fudbalski huligani i ‘Kuća užasa’ podzemlja”, o vezama kriminalnog klana Veljka Belivuka sa državnim vrhom Srbije, američki list navodi da u Srbiji postoji “siva zona između države i mafije”, prenosi Beta.
“Razgovarao sam sa desetak građana Srbije čiji su sinovi ili muževi ili djeca ubijeni pod nejasnim okolnostima. Većina njih nije imala pojma ko su ubice, ali su imali razrađene priče o korumpiranim zvaničnicima, narko-baronima, poslovima sa oružjem i inkriminišućim fotografijama. Svi su izgledali uvjereni da se istina namjerno krije od njih”, navodi autor teksta.
Dodaje da Vučić “nije odgovoran za tu gomilu straha i endemskog kriminala koji su takoreći dio pejzaža na Balkanu”, ali da on “ima demagoški dar da udahne novi život ponižavajućim stereotipima”.
“Vučić je briljantno iskoristio problem srpske mafije, stvarajući okruženje u kojem mu zamagljena linija između organizovanog kriminala i države ide u prilog”, piše New York Times.
‘Gangsterizam’ procvjetao pod Vučićem
Značaj slučaja Belivuk, kako se navodi, “leži u tome što je natjerao celu Srbiju da se suoči sa obiljem posrednih dokaza da je Vučić dozvolio gangsterima da postanu virtuelna ruka države”.
“Slučaj Belivuk je otvorio prozor u moguću sumornu budućnost, u kojoj Vučić iznutra podriva evropski projekat, gradeći državu u kojoj je demokratija fasada, i u kojoj se kriminalne bande koriste za širenje straha”, piše u tekstu.
List navodi da bi “gangsterizam koji je procvjetao pod Vučićem, zajedno sa periodičnim prijetnjama Srbije da će ‘zaštititi’ etničke Srbe u drugim dijelovima regija”, mogao da podrije mir koji je na Balkanu uspostavljen 1995. godine.
Evropljani su toga veoma svjesni, kao i ruski predsjednik Vladimir Putin “koji ima nove razloge da ih podijeli”, navodi list i dodaje da Kremlj “ima dugu historiju podrške srpskim nacionalistima kao opkoljenim sunarodnicima Slavenima i više motiva nego ikad, zahvaljujući ratu u Ukrajini, da izazove nevolje na Balkanu”.
“Ali rizici za Evropu su dublji od toga. Vučićev brend etničkog šovinizma i demagogije odražava onaj od njegovog saveznika Putina, a širenje neliberalne demokratije, koja od ranije jača u dijelovima kontinenta, predstavlja jednaku, možda zlokobniju prijetnju”, stoji u tekstu.
Vučić u poziciju izrazite moći
Autor navodi da je podrška koju su Belivuk i njegovi prijatelji dobijali od policije i ministarstva unutrašnjih poslova u protekloj deceniji uveliko dokumentovana u sudskim svjedočenjima, presretnutim telefonskim razgovorima i fotografijama.
“Stav da je sve to moglo da se desi bez Vučićevog znanja izaziva smijeh u Beogradu. Prije nego što je Vučić bio predsjednik, bio je premijer, a prije deset godina je reorganizovao bezbjednosne službe Srbije. On sada ima skoro potpunu kontrolu nad gotovo svim aspektima javnog života. Od parlamenta preko sudova do policije i biznisa, Vučić se tretira sa laskavim poštovanjem”, navodi njujorški list.
Tokom Vučićevih devet godina na vlasti, srpski fudbalski huligani, i kriminalne grupe koje se preklapaju sa njima, bili su upleteni u nestabilnu etničku politiku u regiji, navodi se i dodaje da su neki od njih lojalni Rusiji.
“Neki Srbi su se pridružili paravojnoj Wagner grupi, koja ima svoju historiju angažovanja kriminalaca i postavlja video-snimke regrutovanja za rat u Ukrajini na srpskom jeziku. Iako je Vučić kritikovao tu grupu, Srbija ostaje neka vrsta linije između Rusije i Zapada. Sve to Vučića stavlja u poziciju izrazite moći. U krizi, on bi mogao da odluči da li će regija Balkana ići ka miru ili će se vratiti dani nasilja”, navodi New York Times.