U proteklih 17 godina, odnosno od 2004. do prošle, iz budžeta svih nivoa vlasti političkim subjektima je isplaćeno 316,29 miliona KM, potvrđeno je iz Centralne izborne komisije (CIK) BiH.
Podsjetimo, Zakonom o finansiranju političkih stranaka propisano je da se one mogu finansirati iz budžeta BiH, potom iz entitetskih i kantonalnih kasa i budžeta Brčko distrikta, te budžeta drugih jedinica lokalne uprave i samouprave.
Na zahtjev CIK BiH, podatke o uplatama strankama iz budžeta, kada je riječ o prošloj godini, nisu dostavili Hercegovačko-neretvanski kanton (HNK) u FBiH i opština Trnovo u Republici Srpskoj.
Bez HNK i Trnova, a prema podacima koje je prikupio CIK, za finansiranje političkih subjekata u 2020. godini planirano je 16.672.376 KM.
“Od planiranog iznosa isplaćeno je 92,92 odsto, odnosno političkim subjektima isplaćeno je 15.492.646 KM”, naveli su iz CIK BiH.
Ili, konkretnije, iz budžeta opština i gradova u BiH, tokom prošle godine, političkim strankama isplaćeno je blizu šest miliona maraka, dok je iz kase Brčko distrikta u ove svrhe otišlo 260.000 KM.
Odriješili su prošle godine svoje kese i kantoni u FBiH te političkim subjektima dali 2.863.968 KM, dok su se iz budžeta FBiH odlile 1.770.702 KM. Iz budžeta Srpske je političkim subjektima dato 3.597.916 KM, a iz budžeta BiH 580.218 maraka. Dodatnih 361.940 KM pretočeno je iz budžeta BiH za rad klubova.
Od 2004. do 2008. godine budžetska izdvajanja za finansiranje stranaka su rasla. Potom su uslijedile oscilacije u iznosima. U prošloj godini izdvajanja političkim subjektima bila su manja za 18 odsto u odnosu na 2019. godinu.
Prema raspoloživim podacima, koje je prikupio CIK BiH, više od 30 opština i gradova tokom 2020. za finansiranje političkih stranaka nije dalo nijednu marku.
Na tom spisku su Banovići, Bosanski Petrovac, Bosansko Grahovo, Bužim, Foča (FBiH), Kladanj, Lukavac, Pale (FBiH), Kalesija, Čelić, Olovo, Donji Vakuf, Drvar, Glamoč, Sapna, Kozarska Dubica, Bileća, Sokolac te Donji Žabar.
Iz svojih budžeta za finansiranje političkih stranaka u 2020. godini novac nisu izdvajali ni Istočni Mostar, Istočni Stari grad, Kalinovik, Kostajnica, Krupa na Uni, Novo Goražde, Jezero, Kupres (RS) i Vukosavlje, Srebrenik, Zenica, Visoko te Mostar.
Huso Sušić, načelnik opštine Donji Vakuf, kaže za “Nezavisne novine” da je bolje uložiti bilo gdje sredstva nego ih dati političkim partijama.
“Kod nas u budžetu nema para za njih i neće ih biti dok sam ja ovdje! Neka dignu kredite i neka se bave politikom. Sredstva, umjesto za finansiranje stranaka, dajemo studentima, tako da umjesto 80 stipendija dajemo 120-130”, naveo je Sušić.
Prema podacima CIK BiH, u red lokalnih zajednica koje prošle godine nisu izdvajale novac za finansiranje političkih stranaka spada i Kalinovik, s tim što opštinski načelnik Radomir Sladoje kaže da će ta praksa biti promijenjena.
“Ja ću ta sredstva odvojiti i davati. Čak je i prije bilo odvajano, ali nije plaćano”, rekao je Sladoje i potvrdio da će od 2021. godine stranke dobijati ono što im sljeduje iz opštinskog budžeta.
Analitičari ističu da nema dileme o tome da se vrtoglave svote novca koje idu na račune političkih stranaka mogu racionalnije potrošiti.
“To je jedan zatvoreni krug, unutar kojeg se može samo nastaviti krčmljenje budžeta. Ta sredstva su se apsolutno mogla utrošiti na korisniji način, ali to što je nama puno korisnije, nije njima”, ocjenjuje za “Nezavisne novine” Asim Mujkić, profesor Fakulteta političkih nauka u Sarajevu.