Nadležne institucije FBiH nisu efikasno odgovorile na ublažavanje negativnih posljedica pandemije kovida-19, jer je, između ostalog, Zakon o ublažavanju negativnih ekonomskih posljedica donesen dva mjeseca nakon proglašenja stanja nesreće, a iskorišteno je tek oko 18 odsto predviđenih sredstava i samo dva odsto sredstava Garantnog fonda.
Podaci su ovo izvještaja revizije učinka federalnih institucija, koju je sprovela Kancelarija za reviziju institucija FBiH na temu “Efikasnost planiranja i realizacije mjera za ublažavanje ekonomskih posljedica pandemije kovid-19”, prema kojem institucije u ovom entitetu nisu efikasno odgovorile na saniranje negativnih ekonomskih posljedica pandemije.
Predmet revizije su bile aktivnosti Vlade FBiH, Federalnog ministarstva finansija, Poreske uprave FBiH i Razvojne banke FBiH preduzete u periodu od marta do decembra 2020. godine.
“Rezultati revizije ukazuju na nedovoljnu efikasnost nadležnih institucija u ovoj oblasti s obzirom na to da mjere nisu adekvatno planirane, blagovremeno donesene i realizovane, te da za većinu mjera nedostaju sveobuhvatni i transparentni podaci o realizaciji i ostvarenim efektima”, naveli su revizori.
Navedeno je da je Zakon o ublažavanju negativnih ekonomskih posljedica donesen kada je već došlo do značajnog pada zaposlenosti. Dodali su da je izostalo i definisanje specifičnih ciljeva i indikatora učinka pojedinačnih mjera, a takođe ni realizacija ovog zakona nije bila u skladu s planiranim finansijskim sredstvima.
“Od ukupno 488 miliona KM planiranih za implementaciju zakona, utrošen je oko 91 milion KM, odnosno 18,6 odsto sredstava”, navodi se u izvještaju.
Dodali su da se osnovni kriterijum za ostvarivanje prava na subvencionisanje odnosio na pad prometa veći od 20 odsto u odnosu na isti mjesec prethodne godine, te nije omogućeno da se značajnija pomoć pruži najugroženijim poslovnim subjektima koji su u periodu lockdowna imali zabranu rada.
“Prilikom ostvarivanja prava na subvenciju na jednak način su vrednovani poslovni subjekti koji su imali smanjenje prometa oko 20 odsto kao i oni koji su imali smanjenje prometa preko 70 odsto”, predočeno je u izvještaju.
Nadalje je istaknuto da se nisu uzimali u obzir ni drugi parametri poslovanja, kao što su troškovi ili podaci o smanjenju broja zaposlenih.
“Ovakve okolnosti rezultirale su time da su među najvećim korisnicima subvencija bili poslovni subjekti koji nisu imali zabranu rada”, stoji u izvještaju. S druge strane, konstatovano je da su korisnici subvencija većinom smanjivali broj zaposlenih.
“Garancijski fond, koji je formalno uspostavljen u maju 2020. godine, postao je funkcionalan tek krajem iste godine. Od predviđenog garantnog potencijala, koji iznosi 500 miliona KM, do kraja 2020. godine iskorišteno je oko 10 miliona KM, odnosno dva odsto”, istaknuto je u izvještaju.
Sa druge strane, u Udruženju poslodavaca FBiH za “Nezavisne novine” su kazali da, prema informacijama sa terena, mjere koje su nadležne federalne institucije sprovele nisu dale toliko loše rezultate, te da je moglo bolje, ali da nisu u potpunosti nezadovoljni učinjenim.
Adnan Smailbegović, predsjednik Udruženja poslodavaca FBiH, za “Nezavisne” je naveo da nisu dobili veće primjedbe od strane poslodavaca.
“Sve skupa to je bio dobar posao, solidno urađen. Mi smo sve reakcije poslodavaca prosljeđivali Vladi FBiH da se sitne greške ne bi kasnije ponovile”, rekao je Smailbegović.