Od 2007. do 2013. godine Evropska unija je kroz program IPA I dodijelila Bosni i Hercegovini 610 miliona evra, a od 2014. do 2020. kroz program IPA II BiH je dodijeljen 552,1 milion evra. BiH koristi i regionalne IPA fondove koji podržavaju obimnije infrastrukturne projekte u sektorima transporta, energije i okoline.
CESTE, KUĆE, SUDOVI
Ovo je za Oslobođenje istakao portparol Delegacije EU i Kancelarije specijalnog predstavnika EU u BiH Ferdinand Koenig i to nekoliko dana nakon što je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik ponovo optužio strance da ruše Srpsku. Oslobođenje je nedavno objavilo koliko su Sjedinjene Američke Države i Velika Britanija dale para Srpskoj u protekle dvije decenije, a sada tom spisku pridružujemo i pomoć EU.
– Samo za izgradnju koridora 5c BiH je u vidu grantova primila 542 miliona evra. Pod novim okvirom IPA III za period od 2021. do 2027. Bosni i Hercegovini je do danas dodijeljeno 188,5 miliona evra. Pomoć Evropske unije se pruža na nacionalnom nivou, kroz različite projekte, ugovorene putem tendera i poziva za dostavu prijedloga, kazao je Koenig.
U Republici Srpskoj je, dodaje on, u proteklih nekoliko godina ostvareno nekoliko značajnih projekata. Među njima je i izgradnja mosta na graničnom prelazu Gradiška. To je, kaže Koening, jedan od najvećih projekata na rijeci Savi, koji spaja Bosnu i Hercegovinu i Hrvatsku. Gradnju mosta sufinansirala je Evropska unija u iznosu od 3,2 miliona evra u grantovima, u kombinaciji sa 5,6 miliona evra povoljnog kredita Evropske investicione banke.
– Dionica na koridoru 5c u dužini od 6,1 kilometar u Republici Srpskoj završena je zahvaljujući grantu Evropske unije od 15 miliona evra, u kombinaciji sa kreditom Evropske banke za rekonstrukciju i razvoj (EBRD) od 70 miliona evra. Evropska unija osigurala je više od 84 miliona evra u grantovima za pomoć Bosni i Hercegovini u ublažavanju posljedica razornih poplava 2014. godine. Brojne opštine u Republici Srpskoj su dobile tu podršku: Bijeljina, Šamac, Doboj, Prijedor, Banja Luka, Modriča, Laktaši, Srbac, Vukosavlje, Donji Žabar, Čelinac, podsjetio je Koenig.
Program stambenih intervencija, u vrijednosti od 15 miliona eura u grantovima, omogućio je izgradnju stambenih jedinica za skoro 3.000 ljudi u 45 opština u cijeloj BiH. Ukupno su izgrađena 423 nova doma, a oko 600 stambenih jedinica je obnovljeno, dok je 213 domaćinstava dobilo pomoć za pokretanje vlastitih biznisa. Spisak opština u Republici Srpskoj koje su koristile ovaj program: Banja Luka, Gradiška, Doboj, Prijedor, Prnjavor, Laktaši, Srbac, Teslić, Lopare, Bijeljina, Zvornik, Bratunac, Ugljevik i Modriča.
Zahvaljujući Regionalnom programu stambenog zbrinjavanja, čija vrijednost u BiH iznosi 123 miliona KM, stambeni smještaj je osiguran za oko 2.800 porodica (oko 10.000 najranjivijih osoba, izbjeglica, raseljenih lica i povratnika). U Bosni i Hercegovini je izgrađeno ukupno 1.900 porodičnih kuća i 890 stanova u stambenim zgradama. EU je najveći donator ovog programa, s ukupnim doprinosom od 238 miliona evra za Zapadni Balkan.
– Ovaj program su koristile i opštine u Republici Srpskoj Pale-Prača (šest stanova), Prijedor (82), Banja Luka (50), Bijeljina (30), Derventa (30), Gradiška (32), Bileća (15), Vlasenica (20), Foča (12), Istočno Novo Sarajevo (15). Regionalna deponija u Ramićima pored Banje Luke finansirana je grantovima Evropske unije od tri miliona evra. EU je osigurala 715.000 evra za rekonstrukciju zgrade Suda u Doboju, naglasio je Koenig.
Evropska unija je, podsjeća on, finansirala i izgradnju Osnovnog suda i obnovu Okružnog suda u Banjoj Luci (2,8 miliona evra u grantovima). Iznosom od 1,6 miliona evra EU je finansirala izgradnju zgrade Suda u Trebinju, u kojoj su smješteni Okružni i Osnovni sud, kao i Okružno tužilaštvo. Prvu fazu rekonstrukcije i revitalizacije tvrđave Kastel u Banjoj Luci finansirala je Evropska unija sa 2,5 miliona evra.
ŠTA HOĆE MAĐARI?
I dok “strani agresori”, kako ih predsjednik Republike Srpske i lider SNSD-a naziva, prosljeđuju stotine miliona evra Srpskoj za mnogobrojne projekte, Dodik pokušava da nađe nove “kreditore” koji će mu finansijski pomoći. Čini se da je nova adresa Mađarska, ali se postavlja pitanje da li Mađari mogu Dodiku da daju ono što su mu Nijemci oduzeli.
– Ne mogu. To i nije moguće, ali je moguće praviti alternativne planove, što se svodi na obezbjeđenje priliva sredstava prema budžetu ili određenim projektima koji se finansiraju iz budžeta. Može se postaviti i obrnuto pitanje: šta Mađari žele od Dodika? Činjenica je da Mađari aktivno finansiraju Republiku Srpsku gotovo dvije godine i da demonstriraju da imaju jasne političke i ekonomske interese ovdje, kazao nam je ekonomista Slaviša Raković.
Piše: Goran Dakić / Oslobođenje