Kosovo je optužilo Srbiju da stoji iza paravojne grupe koja je u nedjelju napravila zasjedu policijskoj patroli i sukobila se sa kosovskim snagama.
Vlasti u Prištini su prikazale niz modernog naoružanja koje je grupa koristila, uključujući dva oklopna automobila srpske proizvodnje i bacač granata, uz dokument koji navodno pokazuje da je bacač granata, koji je proizvela kompanija Zastava naoružanja, isporučila srpska vojska, piše britanski Guardian.
Kosovska vlada je takođe tvrdila da je vođa grupe bio istaknuti političar kosovskih Srba lojalan srpskom predsjedniku Aleksandru Vučiću, a da je jedan od trojice borca paravojnih formacija ubijenih u nedjelju bio bivši tjelohranitelj Aleksandra Vulina, šefa srpske obavještajne službe koji je sankcionisan od strane SAD za korupciju.
„Ova grupa je došla iz Srbije, obučavaju se u Srbiji, finansiraju ih i opremaju vojska Srbije i njena policija. Dio oružja je oduzet iz magacina vojske i predat teroristima koji su na Kosovo došli iz Srbije“, rekao je za Guardian kosovski ministar unutrašnjih poslova Dželjalj Svečlja.
Svečlja je rekao da je njegovo ministarstvo podijelilo dokaze sa zapadnim ambasadama i agencijama.
„Ono što su htjeli je da zauzmu teritoriju Kosova i da otvore novi kanal komunikacije, novi put od Srbije do Kosova“, rekao je on i dodao da je krajnji cilj podjela zemlje.
Vlada Srbije je negirala umješanost u oružanu grupu, ali je održala zvaničan Dan žalosti za troje mrtvih.
Vučić je pokušao da opravda njihove postupke lažnom tvrdnjom, na sastanku sa ruskim ambasadorom u Beogradu, da kosovska vlada sprovodi etničko čišćenje.
Kosovo navodi da je grupu predvodio Milan Radoičić, zamjenik lidera stranke Srpska lista koju podržava Beograd, a koja dominira politikom u četiri opštine sa srpskom većinom na sjeveru Kosova.
Svečlja je rekao da obavještajna služba njegove zemlje veruje da je Radoičić, koji su sankcionisale SAD i Velika Britanija, ranjen i da se oporavlja u glavnoj vojnoj bolnici u Beogradu. Tvrdnja nije mogla biti nezavisno verifikovana.
Radoičić se nije javno izjašnjavao, ali je ministar spoljnih poslova Srbije Ivica Dačić tvrdio da je snimak na kojem se vidi Radoičić među pripadnicima paravojske „prevara“.
Sukob se dogodio u trenutku kada su pregovori uz posredovanje EU usmjereni na normalizaciju u zastoju, pri čemu je Vučić obećao da nikada neće priznati Kosovo, a kosovska vlada je zbog toga odbila da uspostavi poluautonomnu asocijaciju srpskih opština.
SAD podržavaju pregovore i do sada su stajale na strani Evrope jer su većinu krivice za njihov neuspjeh svalile na kosovskog premijera Aljbina Kurtija. Ali Bajdenova administracija istražuje umješanost Beograda u paravojnu jedinicu i pokušava da otkrije njenu misiju.
Ukoliko se utvrdi da je Vučić bio umiješan, to bi moglo da promijeni pristup pregovorima koji su zauzeli SAD i EU, koje su zakonodavci sa obje strane Atlantika kritikovali kao pristrasne prema Beogradu. To bi moglo da dovede i do sankcija Srbiji.
„Sve je jasnije da je na djelu bio scenario da se izazove sukob kako bi srpska vojska ušla da zaštiti srpski narod na sjeveru i tako sprovela podjelu Kosova. Ova operacija, bez obzira ko je direktno odgovoran za nju u Beogradu, prešla je crvenu liniju koju Zapad ne može da toleriše. Ovu situaciju nije isprovocirao Kurti, kako komentariše većina u Beogradu. Naprotiv, pokazao je zrelost, a kosovska policija profesionalizam“, rekla je Sonja Biserko, predsjednica Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji.
U brifing dokumentu za EU, kosovska vlada je rekla da je „grupa od desetina maskiranih naoružanih ljudi otvorila vatru na rutinsku patrolu policajaca“ 24. septembra u selu Banjska u blizini granice sa Srbijom.
U sukobima je poginuo jedan kosovski policajac, tri pripadnika paravojne grupe, a nekoliko je povrijeđeno. Srpska grupa se zatim u oklopnim automobilima povukla do manastira u blizini sela, što je dovelo do sukoba. Prije nego što je kosovska policija uspjela da preuzme kontrolu nad manastirom, rekao je Svečlja, neki od paravojnih grupa su uspjeli da pobjegnu i pređu u Srbiju.
Američki državni sekretar, Antoni Blinken, osudio je napad na kosovsku policiju i rekao: „Počinioci ovog zločina moraju biti pozvani na odgovornost kroz transparentan istražni proces. Pozivamo vlade Kosova i Srbije da se uzdrže od bilo kakvih akcija ili retorike koji bi mogli dodatno da podstaknu tenzije“.
Blinken je pozvao na „povratak dijalogu uz posredovanje EU“.