Prema novoobjavljenom Globalnom indeksu organizovanog kriminala, koji se odnosi na 2021. godinu, BiH je zauzela šokantno 5. mjesto u Evropi, a u obrazloženju se navodi da su mafijaške grupe i kriminalne mreže, pa i strane kriminalne grupe, prisutne u BiH.
Ako nam je za utjehu, na neslavnoj listi gore od nas su Srbija (druga pozicija) i Crna Gora (četvrta), dok je Hrvatska na 13. mjestu, a najteže stanje je u Rusiji, koja se našla na tronu ovog spiska.
Izvještaj je, inače, podijeljen u dva dijela: kriminalitet i otpornost, koji dalje tretiraju pitanja droga, kriminalnih aktera, pravosuđa, bezbjednosti itd.
Trgovina oružjem je naglašena kao značajan problem u BiH, u kojoj je u opticaju ostalo mnogo naoružanja iz devedesetih godina prošlog vijeka, što BiH čini jednom od vodećih zemalja u svijetu po pitanju legalnog i ilegalnog oružja u civilnom posjedu.
I to nije sve jer se, kako je u izvještaju naglašeno, BiH nalazi duž jedne od ruta krijumčarenja između velikih zemalja snabdjevača oružjem i zemalja odredišta oružja u Evropi.
Kada su u pitanju droge, BiH je targetirana kao važna tranzitna zemlja za heroin i kanabis za Evropu, s domaćom potrošnjom kanabisa i određenim uzgojem i proizvodnjom kanabisa i sintetičkih droga.
Istaknuto je da su mafijaške grupe u BiH u velikoj mjeri umiješane u trgovinu drogom, posebno heroinom, ali i šverc oružja.
Izvještaj takođe tretira i složenu političku strukturu i upravljanje Bosnom i Hercegovinom, što, kako je istaknuto, otežava njenim vlastima da se nose s ovim problemima.
Prema ovom izvještaju, BiH ima problema i sa trgovinom ljudima.
“BiH služi kao zemlja porijekla, tranzitna tačka i odredište (u manjoj mjeri) za trgovinu ljudima. Žrtvama se trguje uglavnom radi seksualnog iskorištavanja i prisilnog rada. Građani BiH su često žrtve prisilnog rada u građevinskoj industriji i drugim sektorima u susjednim balkanskim i evropskim zemljama. Unutar zemlje ženama i djevojkama iz BiH se trguje radi seksualnog iskorištavanja u privatnim rezidencijama i motelima”, navedeno je u izvještaju i istaknuto da je trgovina djecom, navodno, značajan problem i u porastu je.
Aleksandar Žolja iz Helsinškog parlamenta građana Banjaluka nije iznenađen time što se BiH našla na visokoj petoj poziciji u Evropi po stopi organizovanog kriminala.
“Veliko je pitanje da li naše institucije imaju snage, kredibiliteta i nezavisnosti da se uopšte uhvate u koštac s time”, rekao je Žolja za “Nezavisne novine”.
Ukazao je i na složen aparat u državi, što je takođe otežavajuće u borbi s ovim problemom.
“Najgore je to što institucije nisu nezavisne. Političke partije, odnosno politika je ušla u sve pore društva. To pogoduje korupciji”, poručio je Žolja.
Podsjetimo, u Strategiji za borbu protiv organizovanog kriminala u BiH 2023-2026. godine, o kojoj su “Nezavisne novine” ranije pisale, između ostalog je upozoreno i na organizovane kriminalne grupe koje djeluju u BiH.
“U najvećem broju slučajeva domaći državljani javljaju se kao izvršioci, ali u posljednje vrijeme prisutan je trend da se državljani BiH pojavljuju i kao organizatori pojedinih faza realizacije aktivnosti nekog većeg kriminalnog lanca koji počinje i završava se van prostora BiH”, naglašeno je u ovom dokumentu.