Švajcarski Noje cirher cajtung pod naslovom „Veliki pravoslavni brat i rat“ piše o odnosu Bugara i Srba prema invaziji Rusije na Ukrajinu. List podsjeća na vjerske i istorijske veze Bugarske i Rusije od 19. vijeka i perioda oslobađanja od Osmanlija, ali i navodi da je sada već dugo godina odnos prema Moskvi ambivalentan.
„Ruska invazija na Ukrajinu sada izaziva još veću napetost“, piše list i prenosi podatak da je sada i Putinova popularnost opala. „U 2020. samo 20 odsto Bugara imalo je lošu sliku o ruskom predsjedniku, a sada skoro 50 procenata. (…) Više od decenije nakon uspješne integracije u Zapad, Putinova Rusija je mjesto za kojim, uprkos istorijskoj bliskosti, čezne veoma mali broj Bugara.“
Istovremeno, piše Noje cirher cajtung, situacija u Srbiji, „najvažnijoj pravoslavnoj zemlji na zapadnom Balkanu“, daleko je komplikovanija: „Slike hiljada ljudi, koji u Beogradu demonstriraju za Putina i njegov rat izazvale su širom svijeta nevjericu i nezadovoljstvo. Činjenica da je nedugo zatim održan slično veliki miting solidarnosti sa Ukrajinom, nije bila primijećena.“
„Nesporno je da Rusija“, piše švajcarski list, „nigdje u Evropi ne može da računa na takve simpatije kao u Srbiji.“ Razloge za to, kao i kod Bugarske, autor teksta pronalazi u istorijskim i kulturnim vezama, ali, kako naglašava, to „još više ima veze s novijom istorijom, a prije svega sa vladom Aleksandra Vučića“.
List ukazuje da srpski predsjednik godinama vodi politiku klackalice između Zapada, Kine i Rusije, i tako uspješno otvara spoljnopolitički prostor. „Srbija jeste kandidat za članstvo u EU, a Unija je njen daleko najvažniji trgovinski partner. Ali, Putinova Rusija je ta koja se prikazuje kao istinski prijatelj zemlje i njene raspolućene nacionalne duše. Vučić tako zadovoljava revizionističko-nacionalistički dio biračkog tijela, što je posebno važno neposredno pred izbore koji se održavaju početkom aprila“, piše Noje cirher cajtung.
Situacija, međutim, „postaje neprijatna za predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, čak i ako je on trenutno u stanju da održi politiku klackalice“, ocjenjuje se u analizi. „Beograd jeste glasao za rezoluciju UN kojom se osuđuje ruski napad, ali Srbija, kandidat za pristupanje Evropskoj uniji, ne učestvuje u sankcijama Brisela. Uz Istanbul, Beograd je tako postao najvažnije čvorište vazdušnog saobraćaja iz Rusije ka Zapadu.“
„Međutim, ako bezbjednosna politika EU zaista ponovo bude otkrila Balkan, ona će morati i da zahtijeva jasnu posvećenost Srbije. To bi za Vučića, koji neposredno pred izbore želi da poentira i evropskom perspektivom i blizinom Rusiji, moglo da bude veoma nezgodno“, zaključuje švajcarski list Noje cirher cajtung.
EU je već dugo dužna Balkanu
Uticajem rata u Ukrajini na Balkan bavi se i Zidojče cajtung koji u tekstu pod naslovom „Zaboravljena obećanja“ ocjenjuje da je „Putinov agresivni rat poziv na buđenje EU da posveti više pažnje državama zapadnog Balkana“.
Njemački list piše: „Onaj ko 20 godina sluša neka obećanja, taj neizbježno razmišlja o tome koliko ta obećanja vrijede. I koje su alternative. To je slučaj sa zemljama Zapadnog Balkana, kojima je Evropska unija 2003. godine obećala da će ih pridružiti.“
„Naravno da proširenje EU nije samo po sebi cilj“, ukazuje list, „naravno da se moraju poštovati kriterijumi koji propisuju standarde za stabilnost institucija, demokratiju, vladavinu prava, poštovanje ljudskih prava i poštovanje i zaštitu manjina, funkcionalnu tržišnu ekonomiju i usvajanje zajedničkog pravnog sistema. A zbog nedostatka volje za reformama i političke hrabrosti u šest država, proces približavanja EU odugovlači se već skoro dvije decenije.“
Međutim, kako se naglašava u tekstu, „i EU mora da se suoči sa kritikama da nije učinila ni približno dovoljno da ispuni svoja obećanja. To je utoliko više problematično, jer geopolitički konkurenti, kojima demokratski i prije svega miran razvoj nisu prioriteti, već duže vrijeme popunjavaju praznine i koriste Balkan kao instrument za svoje partikularne interese. Kina pokušava da stvori ekonomsku zavisnost pomoću koje može da iznudi i političku odanost, a Rusija se godinama aktivno bavi destabilizacijom, podržavajući nacionalističke i secesionističke tendencije i podstičući etničke tenzije“, piše njemački list i na kraju zaključuje:
„Agresorski rat ruskog predsjednika Vladimira Putina protiv Ukrajine je znak za uzbunu, a region je nemiran kao što dugo nije bio. Koliko god bio korektan i razumljiv sadašnji pristup Ukrajini, EU je ipak već dugo dužna Balkanu.“
„Ministarka spoljnih poslova Analena Berbok se tokom putovanja po regionu uvjerila koliko je proces približavanja i dalje težak. Zato njemačka vlada, kako je i najavljeno, mora hitno, aktivno i odlučno da povede računa o jugoistoku kontinenta. To podrazumijeva proširenje ekonomske saradnje tamo gdje postoje partneri voljni da se reformišu, ali i ubjeđivanje u Briselu, kao i onih partnera iz EU koji koče“, zaključuje Zidojče cajtung.
Priredio I. Đerković/DW