Evropski sud za ljudska prava je 1. oktobra 2019. godine donio presudu kojom se nalaže da Bosna i Hercegovina mora ukloniti crkvu iz dvorišta Fate Orlović u Konjević Polju.
Sudija Evropskog suda za ljudska prava Faris Vehabović za Klix.ba kaže da je ta presuda postala konačna 1. aprila 2020. godine i od tada do danas nije ništa poduzeto kada je u pitanju njeno izvršenje.
“U vezi s tim Bosna i Hercegovina može snositi sankcije u Vijeću Evrope, a riječ je o diplomatskim mjerama. Može se uskratiti pravo našoj delagaciji da učestvuje u radu Parlamentarne skupštine Vijeća Evrope pa do toga da se Bosna i Hercegovina suspenduje, odnosno da se isključi iz članstva Vijeća Evrope zbog neizvršavanja, ne samo te već i ostalih presuda”, kaže Vehabović za Klix.ba.
On podsjeća da naša zemlja nije ispoštovala više presuda Evropskog suda za ljudska prava, poput one koja se na predmet Sejdić – Finci, Zornić protiv BiH, Pilav protiv BiH, pa sve do slučaja nane Fate Orlović.
“Nema potrebe da bilo ko podnosi bilo kakav zahtjev za uvođenje tih sankcija jer Komitet ministara prilikom razmatranja izvještaja o izvršavanju presuda protiv svake države po službenoj dužnosti razmatra eventualno uvođenje mjera i predlaže određene mjere Parlamentarnoj skupštini Vijeća Evrope”, pojašnjava nam Vehabović.
Konkretno u slučaju izmještanja crkve iz dvorišta Fate Orlović, sudija Evropskog suda za ljudska prava posebno ističe da BiH unutar same sebe treba poduzeti konkretne korake kako bi se izvršila presuda. Kako navodi, ova presuda je takva da je vrlo moguće da zbog nefunkcionalnosti određenih organa u BiH, prije svega misleći na Tužilaštvo BiH, ona nije izvršena.
“U ovom slučaju je vrlo lako identifikovati one koji opstruiraju provođenje ove presude i radi se prije svega o lokalnim vlastima koje trebaju donijeti odgovarajuće administrativne odluke da bi se konačna presuda Evropskog suda ispoštovala. Ovdje je do Tužilaštava BiH jer očigledno nije poduzelo korake za koje ja znam, a u cilju provođenja te presude”, naglašava Vehabović.
Neizvršavanje presude Evropskog suda, kao i odluka Ustavnog suda BiH predstavlja krivično djelo na osnovu Krivičnog zakona BiH. Vehabović poručuje da je u ovom slučaju prije do Tužilaštva BiH, nego do Vijeća ministara i organa Vijeća Evrope, vezano za što skorije sankcionisanje onih koji odbijaju provođenje presude ili to opstruiraju njenim nečinjenjem.
Srpska pravoslavna crkvena opština crkvu je izgradila na imovini koju je u vrijeme ratnih razaranja u periodu od 1992. do 1995. godine Fata Orlović morala napustiti skupa sa sedmero djece i mužem Šaćirom koji je pogubljen u vihoru agresije.
Nakon dugogodišnje pravne bitke, presuda je donesena u korist Orlović, a Evropski sud je jednoglasno odlučio da je došlo do povrede člana 1 Protokola 1 (zaštita imovine) uz Evropsku konvenciju o ljudskim pravima.
Nakon sudske presude ispražnjavanje unutrašnjosti crkve obavljeno je u februaru ove godine, što je stvorilo vjerovanje da će postupak izmještanja objekta biti uskoro okončan.
Međutim, to se do danas nije dogodilo zbog ignorantskog odnosa vlasti iz Republike Srpske koja je prvenstveno neizmještanje crkve opravdavala pandemijom koronavirusa, a zatim i lokalnim izborima u BiH, o čemu smo ranije pisali.
Za izmještanje crkve ranije je predložen lokalitet nekadašnjeg parking prostora bivšeg preduzeća Vihor u Bratuncu, gdje je prvobitno bila predviđena izgradnja crkve i spomen-obilježja, ali je ona promijenjena nakon presude Evropskog suda za ljudska prava.